Wat houdt het bijzonder onderwijs in?

Het bijzonder onderwijs bestaat vooral uit scholen met een bepaalde geloofsovertuiging. Let dus ook op: het bijzonder onderwijs is iets geheel anders dan het speciaal onderwijs! Ongeveer 70% van alle scholen in het basisonderwijs vallen onder het bijzonder onderwijs, verdeelt als volgt:

  • Rooms-Katholieke scholen (30,3%);
  • Protestants-Christelijke scholen (29,6%);
  • Overige bijzondere scholen (8,9%).

Daarnaast zijn er ook hindoeïstische, islamitische en gereformeerde scholen in Nederland te vinden.

Dan heb je ook nog het traditioneel vernieuwingsonderwijs, scholen die een speciale onderwijsfilosofie hebben en dus nét wat anders les geven. Deze onderwijsvormen zijn:

Of ze nu onder het openbaar of bijzonder onderwijs vallen, scholen krijgen op een gelijkwaardige manier financiële steun van de overheid. Voor niks gaat echter de zon op, dus moeten ze wel aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen. Hierbij kijkt het OCW, die dit allemaal controleert, naar zaken als:

  • Een minimum aantal lesuren per week;
  • Een minimum aantal leerlingen;
  • Bevoegde leraren;
  • Voldoende kwaliteit van het onderwijs.

Werken in het bijzonder onderwijs

Scholen binnen het bijzonder onderwijs mogen bepaalde eisen stellen aan zowel hun staf als hun leerlingen, maar ze mogen niet discrimineren. Om dit praktisch uit te leggen: een school mag uitingen van andere geloven zoals hoofddoeken of kruiskettingen verbieden. Ook tatoeages en piercings, die kunnen worden gezien als het hebben van een bepaalde uitstraling, kunnen worden gevraagd om te worden bedekt. Ze mogen echter geen leerlingen of leraren afwijzen op basis van hun seksuele geaardheid. Gebeurt dit wel, dan kun je een klacht over ongelijke behandeling indienen bij het College voor de Rechten van de Mens.

Verder is de manier waarop jouw werkdag eruitziet dus redelijk afhankelijk van het soort bijzondere school waar je werkt. Zo zal er op godsdienstelijke scholen bijvoorbeeld tijd en ruimte zijn voor bidden, en behandel je meer stof over de religie. Op scholen binnen het traditioneel vernieuwingsonderwijs heb je vaak een iets meer begeleidende rol dan op het openbaar onderwijs, en hebben de lessen of schooldagen een andere structuur. Wil je hier meer over weten? Check dan vooral de linkjes in de opsomming in de alinea hierboven!

Fun facts over bijzonder onderwijs

  • In 1917 werd een nieuwe wet aangenomen, werd afgesproken dat het bijzonder onderwijs financieel gelijkgesteld zou worden aan het openbaar onderwijs. Daarmee is Nederland het enige land ter wereld dat deze twee vormen grondwettelijk gelijkstelt, in plaats van openbaar onderwijs meer te financieren;
  • Momenteel zit ongeveer 7 op de 10 kinderen in Nederland op een school binnen het bijzonder onderwijs;
  • Dit is verdeeld over ongeveer 4530 scholen in het primair onderwijs, en rond de 1040 in het voorgezet onderwijs.

Bronnen

Centraal Bureau voor de Statistiek. (2017, 22 september). Ruim 70 procent leerlingen naar bijzonder onderwijs. Centraal Bureau voor de Statistiek. https://www.cbs.nl/nl-nl/nieuws/2017/38/ruim-70-procent-leerlingen-naar-bijzonder-onderwijs

De Boer, M., MA. (2022). Wat is bijzonder onderwijs? Wijzer over de Basisschool. https://wijzeroverdebasisschool.nl/uitleg/bijzonder-onderwijs

Logo Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2023, september 6). Aantal scholen in het primair onderwijs. Primair Onderwijs | OCW in cijfers. https://www.ocwincijfers.nl/sectoren/primair-onderwijs/instellingen/aantal-scholen-in-het-primair-onderwijs

Ministerie van Algemene Zaken. (2023, mei 8). Hoe regelen basisscholen de schooltijden en lesuren? Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/schooltijden-en-onderwijstijd/vraag-en-antwoord/hoe-regelen-basisscholen-de-schooltijden-en-lesuren

Logo Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2023, maart 22). Aantal Vo-scholen. Voortgezet Onderwijs | OCW in cijfers. https://www.ocwincijfers.nl/sectoren/voortgezet-onderwijs/instellingen/aantal-voscholen#:~:text=Aantal%20vo%2Dinstellingen&text=In%202022%20zijn%20er%20641,%2Dkaderberoeps%20en%20%2Dgemengde%20leerwegen

Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. (2023, april 4). Openbaar en bijzonder onderwijs. Vrijheid van onderwijs | Rijksoverheid.nl. https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/vrijheid-van-onderwijs/openbaar-en-bijzonder-onderwijs

Oco. (2022, oktober 12). Wat is openbaar onderwijs en bijzonder onderwijs? - OCO. OCO. https://www.onderwijsconsument.nl/wat-is-openbaar-onderwijs-en-bijzonder-onderwijs/

Van Soest, A. (2008, 30 mei). Artikel 23 Afschaffen is klok een eeuw terugzetten. Nederlands Dagblad. De kwaliteitskrant van christelijk Nederland. https://www.nd.nl/geloof/geloof/651826/artikel-23-afschaffen-is-klok-een-eeuw-terugzetten