Voortgezet onderwijs (VO)

De structuur van het voortgezet onderwijs

De structuur van het voortgezet onderwijs is anders dan die van het primair onderwijs, en dus ook best even wennen voor een hoop leerlingen. Ze hebben nu niet meer één leraar, maar wel een stuk of tien. Daarnaast zijn ze omringd door allemaal nieuwe gezichten. In de bovenbouw hebben ze zelfs per vak andere klasgenoten. Dit, gecombineerd met de opkomende puberteit, kan zorgen voor een omgeving waarin je als docent af en toe meer moet doen dan enkel een vak geven.

Een ander structureel verschil is dat binnen het voortgezet onderwijs leerlingen worden opgesplitst per leer niveau. Dit wordt gedaan op basis van de Cito-eindtoets en het advies van de leerkracht in het laatste jaar van de basisschool. De niveaus zijn:

• Voorbereidend middelbaar beroepsonderwijs (vmbo)
• Hoger algemeen voortgezet onderwijs (havo)
• Voorbereidend wetenschappelijk onderwijs (vwo)

Deze drie niveaus duren normaal gesproken 4, 5 en 6 jaar. Bovendien is er op het vwo nog een onderscheid tussen het atheneum en het gymnasium. Bij die laatste krijgen leerlingen ook nog les in Oud-Grieks en Latijn.

Welke vakken geef jij als leraar op het voortgezet onderwijs?

Er zijn een paar vakken die iedere leerling moet volgen, en die zijn iets anders dan op de basisschool. Zo worden taal en spelling samengevoegd in het vak Nederlands bijvoorbeeld. Verder volgt iedere leerling Engels, een vorm van Wiskunde en Lichamelijke Opvoeding.

Een aantal vakken die de meeste scholen standaard aanbieden zijn Frans, Duits, Geschiedenis, Aardrijkskunde, Natuurkunde, Scheikunde, Biologie, Maatschappijleer, Techniek en een vorm van Tekenen of Kunst. Dan kunnen scholen nog ervoor kiezen zelf bepaalde vakken aan te bieden, zoals Filosofie of Spaans.

Om al deze vakken te mogen geven op het voortgezet onderwijs, heb je wel een lesbevoegdheid nodig. Deze zijn te behalen op een hogeschool of een universiteit, en komen in twee soorten: Met een tweedegraadsbevoegdheid mag je lesgeven op het vmbo en in de onderbouw van de havo en het vwo. Met een eerstegraadsbevoegdheid mag je daar ook in de bovenbouw aan de slag. Ben jij meer een specialist dan een allrounder en wil je lesgeven in één specifiek vak waar geen lerarenopleiding voor is? Dan kan je een erkenning van bekwaamheid aanvragen, waarmee je ook voor de klas mag staan.

Verschillende soorten scholen in het voortgezet onderwijs

Anders dan bij de basisschool, hebben veel kinderen een keuze over naar welke middelbare school ze gaan. Als gevolg proberen veel scholen zich te onderscheiden van de concurrentie, allemaal met het doel om het beste onderwijs te bieden. Naast dat scholen zelf kunnen kiezen welke extra keuzevakken ze aanbieden, bieden sommige scholen dingen als tweetalig onderwijs of het werken met een tablet of laptop aan. Ook zijn er scholen die, in tegenstelling tot openbare scholen, lesgeven vanuit een bepaalde levens- of godsdienstelijke overtuiging. En dan zijn er natuurlijk nog de scholen die een bepaalde onderwijsovertuiging hebben, zoals Montessori-, Dalton- of Jenaplan-scholen. Dit geeft leerlingen meer keuze, maar jou als leraar net zo goed meer variëteit en opties in waar je gaat werken.

Fun facts over het voortgezet onderwijs

• De eerste klas van de middelbare school wordt ook wel de brugklas genoemd. Verspreid over het land zijn er verschillende bijnamen voor deze eersteklassers, waaronder ‘brugpiepers’, ‘brugwuppen’ en ‘brugsmurfen’;
• Ook zijn dagen niet standaard van half 9 tot kwart over 3 op de middelbare school. Elke leerling heeft hun eigen lesrooster, waardoor ze wisselende uren les hebben per dag;
• Dit heeft voor jou als leraar ook gevolgen. Een fulltime aanstelling staat namelijk gelijk aan maximaal 20 lesuren per week, wat ingevoerd is na een Tweede Kamer motie die bij de vierde poging eindelijk werd aangenomen in 2016.